از دست دادن عزیزان جزئی از زندگی است. به قول بعضی ها «مرگ حق است» یا «این شتری است که در خانه همه می خوابد» و راه گریزی از آن نیست. اندوهگین شدن از فوت عزیزان چیزی طبیعی است اما اگر غم و اندوه شما بعد از مدتی کمتر نشد و افسرده شدید باید از یک مشاور کمک بگیرید. بعضی ها  غمگین می شوند، بعضی دیگر نگران و ناراحت و یا حتی بعضی ها به شدت می ترسند. شوکه شدن، گیجی و سردرگمی و یا بهم ریختگی ذهنی هم از دیگر حالاتی است که بروز می کند. بعضی ها عصبانی می شوند و احساس می کنند در حق آنها ظلم شده، بعضی دیگر در خود فرو می روند، احساس خستگی می کنند و یا حس می کنند از درون خالی شده اند. نحوه بروز احساسات هر چه که باشد یک اصل مهم در این شرایط مطرح است: «تمامی عواطف و احساسات شما در این شرایط قوی تر و یا عمیق تر از گذشته است و چه بخواهید و چه نخواهید غم و اندوه به سراغتان می آید.» پیامد این غم و ناراحتی بروز مشکلاتی است که در تمرکز فکر، خواب، خوراک یا علایق سابق شما دیده می شود. تمامی این حالات واکنشی طبیعی به مرگ عزیز از دست رفته است و در اصل قسمتی از فرآیند غم و اندوه است که باید سپری شود. در مطلب زیر که برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت است راه های کنار آمدن با غم از دست دادن عزیزان ذکر شده است. 
واکنشی به نام اندوه  
غم و اندوه حالتی از سیستم عاطفی است و وقتی بروز می کند که ما فقدان و از دست دادن را تجربه کنیم. بنابراین چون فقدان ها و از دست دادن ها متنوع و متفاوت است، در بسیاری از موارد غم و اندوه دامنگیر ما انسان ها می شود و مثلا بعد از طلاق، دوری پدر و مادر و یا از دست دادن شغل هم ما اندوهگین و غصه دار می شویم. در مورد مرگ عزیزان، اندوه و غم قسمتی از فرآیند به حساب می آید. این فرایند به زمان احتیاج دارد و ترمیم روحیه بازماندگان معمولا بتدریج صورت می گیرد. نحوه بروز این غم و اندوه به شرایط فرد بازمانده و رابطه او با عزیز از دست رفته و حتی شرایطی که در آن مرگ رخ داده بستگی دارد. مثلا اگر فردی مدت های زیاد بیمار بوده یا بسیار سالخورده است، دیگران احتمال مرگ او را می دهند. اگر چه در این شرایط هم نزدیکان اندوهگین می شوند اما مرگ ناگهانی بسیار آسیب زننده و ناراحت کننده است و غلبه بر ناراحتی و اندوه در این شرایط بسیار زمان بر است.
   این نیز بگذرد  
چند روز اول پس از مرگ یک عزیز، روزهای سخت و پر فشاری است. اطرافیان گریه می کنند و سعی در آرام کردن و تسلی دادن به یکدیگر دارند. مراسم مختلفی که برگزار می شود باعث تجمع آدم ها و در نتیجه افزایش فشار روحی بازماندگان می شوند که باید مقدمات این مراسم را فراهم کنند. اما بودن آدم ها و انجام مراسم  کمک می کند تا چند روز اول، بازماندگان تنها نبوده و دیگران را در غم خود شریک بدانند. اکثر بازماندگان در طی همین چند روز عواطف و احساسات خود را بروز می دهند که علامت بسیار خوبی از شروع فرایند ترمیم به حساب می آید، اما بعضی ها در این روزها به هیچ وجه احساسات خود را نشان نمی دهند و ترجیح می دهند در تنهایی و خلوت خود سوگواری کنند. به هر حال آنچه مهم است بیان و بروز احساسات ناشی از غم و اندوه است که باید حتما انجام شود، چه در خلوت و چه در حضور جمع، تفاوتی ندارد فقط باید از شر غم و اندوه راحت شد. در این شرایط بعد از گذشت چند هفته فرد بازمانده احساس سبکی می کند و حتی می تواند تا حدی فعالیت های عادی خود را از سر بگیرد، اما اگر غم و اندوه به شدت همان روزهای اول ادامه پیدا کند معلوم است که احساسات منفی  در ذهن فرد انبار شده اند.  
باید زندگی کرد  
اکثر افراد پس از مرگ عزیز فکر می کنند دیگر نمی توانند ادامه دهند که این واکنشی طبیعی است اما باید زندگی کرد و با مسئله کنار آمد. اگر به نکات زیر توجه شود تطابق با شرایط تازه راحت تر می شود.  
  -  یادتان باشد اندوه یک احساس طبیعی است و مطمئن باشید که می توانید و باید از شر آن راحت شوید.  
-    درمراسم ویژه سوگواری فرد از دست رفته شرکت کنید چون در ترمیم روحیه آسیب دیده شما بسیار موثر است.  
-  با دیگران باشید. اگر در کنار فامیل یا دوستان باشید احساس امنیت بیشتری می کنید.  
-  هر زمان که قادر هستید در مورد این موضوع صحبت کنید. صحبت در مورد فرد از دست رفته، خاطرات و احساسات خودتان بسیار کمک کننده است. البته هیچ وقت فرد بازمانده نباید برای این کار تحت فشار قرار بگیرد. 
-  اگر در این دوران صحبت کردن برایتان مشکل است، هر آنچه که مایلید بنویسید.  
-  مطمئن باشید واکنش های شما در این دوران طبیعی است و با گذر زمان از شدت آنها کاسته می شود.  
-  در مورد اوقات خوشی که با فرد از دست رفته داشته اید فکر کنید .  
-  سعی کنید حواستان را پرت کنید. بودن در کنار دوستان و بستگان دراین امر به شما کمک می کند.  
-  بهتر است از طرف فرد از دست رفته کار خیری انجام دهید. مثلا هر سال در روز تولد یا فوت او به موسسه ای خاص به نام او کمک کنید.  
-  اگر حس می کنید اخبار و حوادث ناگوار تلویزیون و مطبوعات باعث تشدید غم و غصه و یا استرس شما می شوند اصلا به آنها گوش نکنید.  
-  به جای دوری از بستگان و دوستان به آنها نزدیک شوید. استفاده از گروه های مذهبی و اجتماعی مختلف در این زمینه کمک کننده است (مثل موسسات خیریه و...) به این جمله توجه داشته باشید که ما درخلوت خود اندوهگین می شویم اما در اجتماع است که این اندوه التیام پیدا می کند. افرادی که بدون قضاوت، شنونده خوبی هستند بهترین ها هستند تا با آنها معاشرت کنید.  
-  در این دوران تصمیمات بزرگ نگیرید. غم و اندوه مانع از تصمیم گیری صحیح می شود.   تصمیمات بزرگ و مهم را به   4   تا   6   ماه بعد موکول کنید.  
-  ورزش کنید چون خلق شما را بهتر می کند. ممکن است اشتها و خواب شما هم تحت تاثیر قرار بگیرد و باید مواظب خودتان باشید. مواد مغذی و کم حجم در این دوران بسیار مفید هستند.  -هر چقدر دوست دارید گریه کنید. اگر موزیک یا موضوع خاصی شما را به یاد او می اندازد و باعث ناراحتی و حتی گریه شما می شود تعجب نکنید چون طبیعی است. به مرور زمان این حالات تضعیف می شود.  
-  زمان کمک کننده  است  اما درما نگر نیست. از قدیم گفته اند گذر زمان التیام بخش تمام دردهاست اما این مسئله کاملا هم صدق نمی کند. زمان به تنهایی کاری از پیش نمی برد، مگر خودتان به التیام درد کمک کنید. اگر دائم احساسات منفی را تجدید کنید و یا آنها را بروز ندهید مشکل چند برابر می شود. البته فراموش نکنید ناراحتی شما هیچ وقت کاملا از بین نمی رود اما با کمک خودتان بسیار کمرنگ می شود.  
وقتی ماجرا بیخ پیدا می کند  
اگر غم و اندوه شما بعد از مدتی کمتر نشد، افسرده شده ایدو باید از یک مشاور کمک بگیرید. اما از کجا بفهمیم که مشکلی بروز کرده است:  
-  برای مدت چهار ماه یا بیشتر اندوهگین هستید و اصلا بهتر نشده اید.  
-  آنقدر غم و اندوه شما شدید است که اصلا نمی توانید فعالیت های عادی را از سر بگیرید. 
-  اندوه بر روی تمرکز، خواب، خوراک و اجتماعی بودن شما تاثیر شدیدی گذاشته است. 
-احساس می کنید نمی توانید به زندگی ادامه دهید و حتی به خودکشی و آسیب به خود فکر می کنید.  
-  یادتان باشد بازگشت به زندگی طبیعی به این معنا نیست که عزیزتان را فراموش کرده اید. عشق به او در وجود شماست و خودتان به آن واقفید، پس اصلا مهم نیست دیگران چه می گویند. هر چه زودتر به زندگی عادی برگردید و خوشحالی طبیعی خود را بدست بیاورید. مطمئن باشید که عمیق ترین غم ها با کمک خود افراد به خوبی سپری شده اند و آدم ها همچنان به زندگی ادامه می دهند.

_(_( برگرفته از وبسایتی  است / اما نمیدو.نم کجا بود که سیو کردم  ))